Wat is Botrytis?
Wanneer de oorzaken van kwaliteit- of uitvalverlies ter sprake komen, dan wordt Botrytis cinerea (grauwe schimmel) meestal als de belangrijkste reden genoemd. Botrytis en Rosa worden dan in één adem genoemd. Maar ook andere snijbloemen zoals Chrysanthemum, Gerbera en Lisianthus zijn zeer aantrekkelijk voor de Botrytis schimmels. Verder spelen herkomst, seizoen, weersgesteldheid en klimaatbeheersing een belangrijke rol bij het optreden van Botrytis. De schimmel gedijt zeer goed op zowel levend, als dood plantmateriaal. Beginnend als klein stipje (‘pok’) op de kroonbladeren breidt de schimmel zich uit tot aan de bloembodem. Gaandeweg verandert de kleur in bruin en uiteindelijk vallen alle kroonbladeren af.
De infectie begint met minuscuul kleine schimmelsporen, verspreid door de lucht. Om zich te kunnen ontwikkelen, hebben deze sporen vocht nodig. Condensvocht op de knop/bloem en verpakkingen, is vaak al voldoende voor de Botrytissporen om zich snel te ontwikkelen. Eenmaal overgegaan van het ‘pokkenstadium’ in bruine vlekken is het proces niet meer te stoppen. De geïnfecteerde kroonblaadjes worden vaak met de hand verwijderd, dit geeft echter geen garantie dat de schimmelinfectie de overige kroonblaadjes niet heeft aangetast. Weggooien van de bloem is dan de enige remedie, om verdere besmetting te voorkomen.
De sleutel tot het optreden van Botrytis ligt enerzijds bij het voorkomen van besmetting en anderzijds bij het voorkomen van ontkieming van de sporen. Het voorkomen van condensvocht op de knoppen/bloem is essentieel. Condens te wijten aan hoge temperatuurschommelingen (voortdurend openen van koelceldeuren), het besproeien van bloemen, condensatie in gesloten/strakke verpakkingen en het langdurig ‘nat’ blijven van bloemen zijn omstandigheden die vermeden moeten worden. Een iets hogere, maar gelijkmatiger temperatuur is beter dan grote schommelingen. Alleen dan zal een eventuele besmetting kunnen opdrogen en treedt er geen kwaliteit/uitvalverlies op. Bij lagere temperaturen verloopt de Botrytisontwikkeling langzamer dan bij 20° C, daarom wordt Botrytis pas vaak na een gekoelde distributie goed zichtbaar.
Is Botrytis te genezen?
Omdat de infectie in een eerder stadium van de afzetketen al is ontstaan is en de sporen eventueel al ontkiemd zijn, kunnen bloemist en consument helaas niets anders doen dan de geïnfecteerde bloemen weggooien om verdere verspreiding te voorkomen. Let daarom bij aankoop goed op de aanwezigheid van de zogenaamde ‘pokken’. Verder is het goed om na ontvangst en tijdens de opslag in de koelcel de verpakking naar beneden te trekken waardoor de bloemen kunnen ademhalen en de luchtcirculatie optimaal is.
Wat kan je doen om Botrytis te voorkomen:
Post-harvest fase:
- Condensvocht op de knop/bloem en verpakkingen, is vaak al voldoende voor de Botrytissporen om zich snel te ontwikkelen. Voorkom condens op bloembladeren en knoppen.
- Dood plantmateriaal zoveel mogelijk te verwijderen uit kassen, sorteerruimte, boekettenmakerijen en koelcellen;
- Verwijder besmet plantmateriaal onmiddellijk uit partijen.
- Voorkom hoge temperatuurschommelingen om condens te verwijderen. Bijvoorbeeld het voortdurend openen van koelceldeuren, het besproeien van bloemen, condensatie in gesloten/strakke verpakkingen en het langdurig ‘nat’ blijven van bloemen zijn omstandigheden die vermeden moeten worden. Als het onvermijdelijk is om de koelceldeur vaak te openen, zet de temperatuur dan overdags op 10°C en 's nachts op 5°C. Een hogere maar gelijke temperatuur is beter dan hoge schommelingen.
- Besteed altijd aandacht aan hygiëne en desinfecteer de muren en vloeren regelmatig.
Conditioning fase:
- Infectie ontstaat al in een vroeg stadium van de afzetketen. Let dus goed op welke bloemen je koopt.
- Koop bloemen bij afnemers die betrouwbaar zijn en bekend zijn om hun kwaliteit.
- Controleer op de aanwezigheid van de zogenoemde pokken.
- Verwijder of trek de verpakkingshoes naar beneden tijdens opslag in de koelcel waardoor de luchtcirculatie optimaal is.
- Werk hygiënisch; desinfecteer tafels, scharen en messen dagelijks.